De wandelmogelijkheden in het dorp zijn uitgebreid. Niezijl bestaat uit gescheiden buurtjes
met doodlopende straatjes. Feitelijk was het niet mogelijk om een ‘rondje dorp’ te maken.
De enige wandeling die mogelijk is, voert langs de drukke Rijksstraatweg, die dan
nog tweemaal moet worden overgestoken ook.

Opening
Het dorpsommetje is op Koningsdag officieel geopend door wethouder Fred Stol.
Bij de opening waren ruim 100 belangstellenden aanwezig. Hiermee is een lang gekoesterde
wens van inwoners in vervulling gegaan. Het dorp en het unieke cultuurhistorische achterland
zijn nu met elkaar verbonden en toegankelijk gemaakt voor wandelaars.

Met dit ‘rondje Niezijl’ worden het dorp met de omringende natuur met elkaar verbonden.
Er is een route uitgestippeld van circa vijf kilometer, waarbij wandelaars niet meer gehinderd
worden door het drukke verkeer op de Rijksstraatweg.

Route
De wandeling van ruim een half uur begint bij het dorpshuis ’t Schanshuus en voert door het dijkdorp Niezijl,
waarvan de eerste bewoning teruggaat tot begin 1500. De wandeling gaat via de Bomsterschans.
Hier werd in de 14de eeuw een uitwateringssluis (Bomsterzijl) gebouwd. De sluis diende om het water te lozen
van het natte westelijk achterland. Via een bruggetje over het Hoerediep gaat de wandeling door
naar de Oude Haven. De Oude Haven is een voormalige kleine zeehaven.
Het monumentale huis aan het Hoerediep was het huis van de belastinggaarder die vanuit huis
toezicht hield op het ’belastingplichtige’ graan dat gemalen werd in de (verdwenen) molen er achter.

Via de nieuwbouwwijk De Wieken gaat de route via een nieuw gebouwd hoogholtje
over het Niezijlsterdiep. Op deze unieke plek komen het Hoerediep en het Niezijlsterdiep samen
en stromen ze door de voormalige getijdegeul richting het Lauwersmeer en de Waddenzee.
Volgens de overleveringen verscheen hier op 26 oktober 1581 bij noordwesterstorm
en springvloed een vloot van watergeuzen vanuit de Waddenzee om het al drie weken durende
beleg van Niezijl door de Spanjaarden, te breken. Niezijl heeft vervolgens tot het einde
van de Spaanse bezetting van Groningen als uitvalsbasis kunnen dienen voor de Staatse troepen.

Over een onverhard pad gaat de route langs de Oude Riet. Dit landschap was tot 1600 waddengebied,
gekenmerkt door zeeklei afzettingen en stroomgeulen. De route sluit aan op het fiets/voetpad naar Niehove
en gaat terug naar het dorp, de brug over het Niezijlsterdiep en de Havenstraat. Vanuit deze haven
voeren vanaf de 16e eeuw trekschuiten naar Groningen. Het jaagpad lag aan de westzijde
van het diep en is tot de Tweede Wereldoorlog in gebruik gebleven.

Terug in de Hoofdstraat gaat de geschiedenis terug tot 1320. Omstreeks dat jaar werd er een kleidijk
gebouwd die een belangrijke rol speelde in de verbinding tussen Groningen en Leeuwarden.
Deze kleidijk was in de beginjaren slechts begaanbaar in het droge seizoen. In het natte seizoen
was de trekvaart vrijwel de enige vervoersmogelijkheid. Tot 1951 liep de hoofdroute
Groningen – Leeuwarden dwars door Niezijl en was de Hoofdstraat een levendige winkelstraat
met een gevarieerd aanbod van winkels, bedrijven en herbergen. De wandelroute eindigt
weer bij het dorpshuis. Hier staat een informatiepaneel met een korte uitleg over de route
en de geschiedenis van het dorp.