Begin 2021 ontving dorpsbelangen Niezijl een e-mail van mevrouw Wildeboer met de vraag of
wij haar konden helpen om in contact te komen met een nabestaande en/of verwant familielid
van de familie Gans uit Niezijl.

Gedurende een gesprek met haar schoonvader van 85 jaar, dhr. Gerrits, over de Tweede Wereldoorlog,
vertelde hij haar dat hij bestek in zijn bezit heeft die hij ooit van zijn moeder had gekregen.
Dit bestek zou afkomstig zijn van een familie Gans uit Niezijl en zou in de oorlog ter bewaring
zijn gegeven aan zijn ouders. Hier is het in de familie gebleven toen de familie Gans niet terugkeerde
na de oorlog.

In overleg met haar schoonvader wilde mevrouw Wildeboer proberen het bestek terug te bezorgen
bij eventuele familie/verwanten van de familie Gans.
In haar zoektocht komt ze terecht op de facebook pagina van Historisch Niezijl,
waar de treurige geschiedenis van de familie Gans uit Niezijl beschreven staat.
Zij neemt vervolgens contact op met Dorpsbelangen Niezijl om hulp te zoeken bij nabestaanden
of nabestaanden van familieleden om de familie Gans te vinden.
Een kleinzoon van een nicht van Elly Gans werd gevonden en mevrouw Wildeboer werd in contact
gebracht met deze kleinzoon, Maarten Wierenga.

Bezoek aan Niezijl

Dhr. Gerrits en zijn vrouw hebben een bezoek gebracht aan het monument voor de familie Gans
bij de hervormde kerk in Niezijl, de Stolpersteine, voor het voormalige woonadres van de familie Gans
en het Blik, Trommel en Oudhedenmuseum in Niezijl.

Na dit bezoek werd, in overleg met Maarten Wierenga, afgesproken dat de overdracht van het bestek
zou plaats vinden in het Blik, Trommel en Oudhedenmuseum in Niezijl.
Helaas gooide Corona roet in het eten en werd kort daarna mevr. Gerrits ernstig ziek, waardoor
de overdracht uitgesteld moest worden.

Eind 2023 werd 10 januari 2024 gekozen als de datum waarop het bestek officieel zou worden overhandigd.
Helaas was Maarten Wierenga die dag verhinderd wegens ziekte en zo zou zijn moeder, Rita Wierenga,
uit zijn naam het bestek in ontvangst nemen

Het werd een emotioneel beladen dag waarbij de familie Gerrits, de familie Wierenga
en de familie Wildeboer aanwezig waren. Voor aanvang van de officiële overhandiging werd
nog het verhaal van het bestek tegenover journalisten van het Dagblad van het Noorden en RTV-Noord
door dhr Gerrits en mevrouw Wierenga uit de doeken gedaan.

Voor dhr Gerrits het bestek officieel overhandigde aan mevrouw Wierenga nam hij de gelegenheid
om een korte toespraak te houden. Hij vertelde hoe het bestek bij zijn ouders was beland en dat
het bestek jaren lang bij zijn ouders, en later ook bij hem thuis, gekruist op de tafel had gelegen
wachtend tot het zijn weg terug zou vinden naar de rechtmatige eigenaar.

Na het in ontvangst nemen van het bestek, nam ook Bob Wierenga, de vader van Maarten,
namens Maarten nog kort het woord om alle aanwezigen te bedanken voor de rol die zij
gespeeld hebben in het terugbrengen van het bestek naar familie.

Nu, tachtig jaar later, is het bestek terug in de familie. Rita Wierenga kijkt naar de lepel en vork
in haar hand die toebehoren aan haar familie. ,,Het is net alsof alle stukjes samen vallen.
Het bestek is symbool voor wat is geweest, iets waar ik maar weinig van heb meegekregen vroeger.
Het krijgt een mooi plekje in het huis van mijn zoon, de cirkel is weer rond.”

Gerrits: ,,Nu gaat het hier om een simpele lepel en vork, maar we weten dat veel zaken
niet teruggegeven worden. “Het proces van rechtsherstel is vaak een slepende en traumatische ervaring.”

Na de overdracht maakt het gezelschap nog een ronde door het dorp om het monument bij de kerk
en de Stolpersteine te bezoeken.

De dag werd afgesloten met een uitgebreide lunch in het Blik, Trommel- en Oudhedenmuseum.
Waarna allen weer huiswaarts keerden met de gedachte dat er hiermee een einde was gekomen
aan het hoofdstuk van het bestek van de familie Gans en een herinnering aan een indrukwekkende dag in Niezijl.

Geachte aanwezigen, beste mensen,

Mijn naam is Bob Wierenga, de echtgenoot van Rita Wierenga.

Ik spreek hier de speech uit die onze zoon Maarten Wierenga voor deze gelegenheid heeft geschreven.

Ik vind het bijzonder hier aanwezig te mogen zijn om een lepel en een vork in ontvangst te nemen
die ooit toebehoorden aan de de familie Philips-Gans.

Ik wil u toch graag in de geschiedenis meenemen om een beetje te vertellen over de familie Gans.

De grootmoeder van Rita was Rosette Gans, die getrouwd was met David Gans, ze woonden aan
de Hoofdstraat 29 in Grijpskerk.

David Gans had een Sperre, omdat hij een functie in de Nederlands Israëlitische Gemeenschap had.
Dit wil zeggen dat hij niet zou worden opgepakt.

In Februari 1942 is hij toch van huis gehaald. Op dat moment was Rosette Gans ziek en zij kreeg
nog de tijd om te herstellen. Wat een wrang idee!!!

Een maand later zou zij David weer terug zien in Westerbork, waarna ze binnen twee weken afgevoerd
werden naar Sobibor om daar te worden vermoord.

Hendrina Gans was de zus van Rosette Gans, zij was getrouwd met Mozes Gans.
Zij woonden met een groot deel van de familie in Niezijl.

Elly Allegonda Gans was hun dochter. Zij trouwde met Maurits Philips.

Een dappere daad van een politie agent heeft een beetje tijd gewonnen voordat de gezinnen werden afgevoerd.
Dirk Boonstra was politieagent in Grijpskerk. Hij en tien van zijn collega’s kregen de opdracht om de joodse
gezinnen van Niezijl en Grijpskerk uit hun huizen te halen, zodat ze afgevoerd zouden worden.

Dirk Boonstra heeft dit geweigerd en alle elf politieagenten zijn in een kamp terecht gekomen.
Dirk Boonstra heeft helaas dit kamp niet overleefd.

Rita haar moeder, Allegonda Mietje Gans en haar zus Ellie Allegonda Gans hebben de oorlog overleefd
omdat zij hebben kunnen onderduiken. Dankzij mevrouw Anje Boer-Knot hebben de zussen en een vriendin,
Jette Polak, de oorlog overleefd.

Van de 110 joodse inwoners van Roden en Leek hebben er maar 13 de oorlog overleefd.

Buiten de zussen Allegonda en Ellie is er nog één neef uit de Familie Gans die de oorlog heeft mogen overleven,
doordat hij op wonderbaarlijke wijze uit kamp Westerbork heeft kunnen ontsnappen. Via Amsterdam,
waar hij nog als dichter een dichtbundel heeft uitgebracht is hij na een heel lange tocht in Spanje terecht gekomen.

Zijn naam was Alexander Gans, later bekend als Paul Lenda.

Het is nu bijna 84 jaar geleden dat Duitsland ons land binnen viel.
Helaas zien we tegenwoordig hoe snel en hard het antisemitisme weer de kop op kan steken.

Mijn boodschap……BLIJF WAAKZAAM zodat wat sluipend begon in de jaren 30 en 40 en uitgroeide
tot de holocaust, nooit mee zal gebeuren.

DOE JE MOND OPEN ALS JE DISCRIMINATIE ZIET, WANT… STIL ZIJN HEEFT OOK GEVOLGEND.

Graag bedank ik Henk en Jikke voor alles wat zij gedaan hebben om dit voor elkaar te krijgen.
Ik ben ook blij dat het bestek weer in bezit komt van nazaten van de familie.
Het doet mij erg veel en ik kan niet in woorden uitleggen wat dit voor ons betekent.

Ook dank aan Iwan van der Ploeg om ons met elkaar in contact te brengen.

Het is fijn en goed hier te zijn!